6.ÜNİTE

SCRATCH İLE TANIŞIYORUM

BLOK TABANLI PROGRAMLAMA

Bilgisayar programlama dilleri, bir yabancı dil gibi öğrenilmesi zaman alan ve ilk bakışta karmaşık dillerdir. Bu dillerin daha kolay öğrenilmesini ve yaratıcı şekilde kullanılmasını desteklemek amacıyla çeşitli blok tabanlı programlama araçları geliştirilmiştir.

Blok tabanlı programlama araçları belirli bir program dilinde kullanılan komutu, işlevini anlatan bloklara çevirmektedir. Bu şekilde iletişim kolaylaşır.

Kod blokları legolara benzer, iç içe geçer, arka arkaya sıralanır ve programınızın verilen komutları yapmasını sağlarlar. Bir karakterin yürümesi, konuşması ya da harflerin canlanması vb.

Blok tabanlı programlama araçları arasında en yaygın olanları Google Blockly ve Scratch programlarıdır.

SCRATCH PROGRAMI

Scratch programlamayı daha anlaşılır kılmak için MIT (Massachusetts Teknoloji Enstitüsü) tarafından geliştirilmiş bir platformdur.

Scratch programı, https://www.scratch.mit.edu sitesinden çevrimiçi ulaşılabileceği gibi bilgisayara indirilerek de kullanılabilir. (Bilgisayara indirmek için Scratch İndir bağlantısını inceleyin)

Scratch kullanarak animasyonlar, hikâyeler, oyunlar, etkileşimli projeler üretebilir ve bu projeleri çevrimiçi topluluklarla paylaşabiliriz.

2007'de ilk ortaya çıktığından beri dünyanın her yerinden yüzbinlerce insan Scratch kullanarak milyonlarca proje üretmiş ve paylaşmış.

Scratch arayüzünde bulunan bölümler şunlardır:

Projemizin ve kodların hayata geçtiği alan (Dekor ya da Sahne), 

Programlama yaptığımız alan (Kodlama Alanı),

Sahne (dekor) ve kuklaları (karakter) seçtiğimiz alan, 

Kod bloklarının bulunduğu alan (Blok Paleti),

Projemizdeki kodları başlatıp durduracağımız düğmeler. (Git-Durdur)

---Scratch 2 Arayüzü---

--- Scratch 3 Arayüzü ---

Dekor (Sahne):

Hazırladığımız Scratch programında oluşturulan kodların çalıştırıldığı ve oynatıldığı yerdir. Projemize farklı dekorlar seçebiliriz ve bu dekorların hareketini kodlayabiliriz.

Kukla (Karakter):

Dekor dışında, sahnede yer alan her obje birer kukladır. Kuklaların farklı kılıklarını, sesleri ve hareketleri programlayabiliriz.

Kod Blokları:

Scratch'te programlama için kullanacağımız kodlar, bloklar halinde bulunur. Bu blokları birbirine ekleyip birleştirerek program yazabilirsiniz. Kod blokları, farklı işlemleri yapabileceğimiz 10 farklı kategori altında toplanmıştır. (Scratch 3'te ve Scratch web sitesinden proje oluştururken kullanılan KALEM blok paleti sonradan eklenmektedir.) Örneğin kuklamızı (karakterimizi) yürütmek için HAREKET bloklarından, rengini değiştirmek ya da konuşma balonu eklemek için GÖRÜNÜM bloklarından yararlanırız.

SCRATCH’TE KOD BLOKLARI

Scratch’te programlama için kullanacağımız kodlar, bloklar halinde bulunur, bunları birbirine ekleyip birleştirerek program yazabiliriz.

Kod blokları farklı işlemleri yapabileceğimiz 10 farklı kategori altında toplanmıştır.

Örneğin kuklamızı / karakterimizi yürütmek için HAREKET bloklarından, rengini değiştirmek ya da konuşma balonu eklemek için GÖRÜNÜM bloklarından yararlanırız.

Şimdi gelin bu blokları hep birlikte tanıyalım.

Hareket Blokları (Motion Blocks)

Hareket blokları, sahnedeki kuklaların veya nesnelerin hareketini düzenler. Bu başlık altındaki blokları kullanarak kuklaların veya nesnelerin konumu ve yönü ile ilgili düzenlemeleri yapabilirsiniz.

Görünüm Blokları (Looks Blocks)

Görünüm blokları, kukla ve sahne görünümünü düzenlemenizi sağlar. Görünüm bloklarını kullanarak kostümleri değiştirebilir veya görsel etkiler uygulayabilirsiniz.

Ses Blokları (Sounds Blocks)

Ses blokları, nota veya kaydedilmiş sesler gibi çeşitli çoklu ortam içeriklerinin kontrolü ve düzenlenmesi amacıyla kullanılır.

Olaylar Blokları (Events Blocks)

Olaylar blokları, bir komut dizisinin çalışmaya başlaması için gerekli sinyal ya da işaretçilerin tanımlanması amacıyla kullanılan bloklardır.

Kontrol Blokları (Control Blocks)

Kontrol blokları, bir projenin temel akışını istediğimiz biçimde yönlendirmemizi sağlar. Şarta bağlı ya da tekrarlı işlemler bu bölümdeki bloklar kullanılarak gerçekleştirilir.

Algılama Blokları (Sensing Blocks)

Algılama blokları, kuklanın veya sahnenin çeşitli durumlarını tespit etmekte kullanılır. Örneğin, algılama blokları, bir kuklanın diğerine ne zaman dokunduğunu tespit eder ve bu algılama sonrasında belirlediğimiz bir tepkinin veya durumun ortaya çıkmasını sağlar.

Operatörler (İşlemler) Blokları (Operators Blocks)

Bir programın yazımı sırasında kullanımı gerekebilecek matematiksel, mantıksal ya da karşılaştırma işlemleriyle ilgili blokların bulunduğu bölümdür.

Değişkenler (Veri) Blokları (Variables Blocks)

Veri depolamak amacıyla kullanılan değişken ya da listelerin oluşturularak düzenlendiği blokları içerir.

Özel Taşlar (Bloklarım)

Kullanıcının, Scratch içerisinde var olan bloklar dışında, program içerisinde çağırabileceği kendisine özgü blok dizileri oluşturmasına yarayan bölümdür.

Kalem Blokları (Pen Blocks)

Kalem blokları, sahne üzerindeki çizim işlemlerinin kod bloklarıyla kontrol edildiği ve düzenlemesinin yapıldığı blok dizisidir. (Eklenti ekle butonuyla eklenmektedir.)